Het RABA voor al uw vloerbedekking!
weblogberichten
In de NRC van zaterdag 21 november jl. las ik een column van Robbert Dijkgraaf directeur van het Institute for Advanced Study in Princeton. Hij stelt vast dat we in gepolariseerde tijden leven, in een wereld vol binaire keuzes, dilemma’s. Links of rechts, Biden of Trump en vul maar aan: Zwarte Piet of niet, inenten ja of nee, en (g)een leven zonder vuurwerk.
Ingewikkelder nog eigenlijk, zo vervolgt hij. Veel zaken zijn een trilemma, een keuze uit drie. Dijkgraaf wijst op politici die menigmaal worstelen met het fenomeen dat een samenleving nooit tegelijk eerlijk, vrij en gelijk kan zijn. Kies je voor twee van de drie, dan wordt de derde een onmogelijke opgave. Anders dan de keuze voor ‘voor’ of ‘tegen’ los je een trilemma alleen op door geen enkel criterium absoluut te respecteren.
Hij wijst de lezer erop dat veel problemen in de wereld eigenlijk polylemma’s zijn. Een polylemma probeert meerdere tegengestelde varianten oftewel meerdere dimensies te verenigen. Dat maakt de noodzaak dat er altijd een winnaar of verliezer moet zijn een illusie. Dijkgraaf meent dat we allemaal een beetje kunnen winnen en een beetje verliezen. “Sterker nog, dat is de enige oplossing”, zo concludeert hij.
Niet van elkaar maar wel van het probleem af
Als mediator ben ik het met zijn conclusie van harte eens. Vooral omdat juist mediation is gericht op conflictoplossing die tegemoetkomt aan de wensen van de conflictpartijen. Dat is meer dan een compromis, meer dan alleen wat geven en wat nemen omdat bij beide partijen uiteindelijk het gevoel overheerst dat wederzijdse belangen gelijk zijn gediend. Het positiespel wordt ingeruild voor een onderzoek naar elkaars behoeften.
Mediation leent zich uitstekend voor conflicten waar het behoud van de relatie van belang is. Bij de meeste problemen op de werkvloer is dat aan de orde. In veel gevallen willen leidinggevende en medewerker immers niet van elkaar maar van het probleem af. Met een methodiek waarbij ze de gelegenheid krijgen om weer met elkaar in gesprek te komen en autonoom beslissingen te nemen die daarvoor nodig zijn, kan de kwestie die hen verdeeld houdt effectief en efficiënt worden aangepakt.
RABA
Het RABA (Rijksloket Advies en Bemiddeling in Arbeidszaken) is nu bijna een jaar geopend. Ondanks de pandemie of misschien wel dankzij Covid19 namen ruim 350 medewerkers en leidinggevenden het initiatief om tot het oplossen van een kwestie te komen (registratie tot en met het derde kwartaal 2020): een kwestie waarvan men last had, een vraag die onbeantwoord bleef of een conflict dat behoorlijk dwars zat. In 67 gevallen leidde dit tot daadwerkelijke interventie van de RABA-mediators; 89 keer is na een intake-gesprek de medewerker in contact gebracht met de leidinggevende of is doorverwezen naar de HR-adviseur; 59 maal is verwezen naar de geschillencommissie of naar andere instanties en bij 139 gesprekken was alleen de eerste intake voldoende voor medewerker of manager.
Als mediator en conflictadviseur vind ik de cijfers hoopgevend. Niet zozeer in relatie tot het aantal ambtenaren vallend onder de CAO Rijk maar in relatie tot het RABA-gedachtegoed dat conflicten op de werkvloer de oplossing verdienen die de conflictpartners willen en die niet noodzakelijkerwijs door derden hoeft te worden opgelegd.
Werkvloer
Het einde van een bijzonder jaar is in zicht. Een jaar dat in het collectieve geheugen in kapitalen zal worden gegrift, een jaar dat in de toekomst in geen geschiedenisboek waar ook ter wereld zal ontbreken. Terugkijkend valt op dat de pandemie onvermoede gemeenschappelijke krachten heeft losgemaakt in bijvoorbeeld aanpak, in flexibiliteit van mensen in de omgang met regels, in saamhorigheid en in zorg voor de ander. Maar ook een andere kant. De gepolariseerde tijd van Dijkgraaf. De werkvloer vormt ongetwijfeld een afspiegeling daarvan. Als dan toch weer goede voornemens moeten worden gemaakt dan is het wellicht een plan om op de werkvloer thuis of op kantoor nog meer alert te zijn op onenigheid, verdeeldheid, ontevredenheid, verharde discussies en wat dies meer zij.
Voor al uw vloerbedekking
Over vloer gesproken. Nog een treffend beeld van Robbert Dijkgraaf ten slotte. Het oplossen van een trilemma is als het leggen van een te groot vloerkleed in een te kleine kamer. Trek je het tapijt in de ene hoek strak, ontstaat in de andere hoek weer een bolling. Uiteindelijk leg je het kleed zo goed mogelijk en verdeelt het ongemak.
In een zo vroeg mogelijk stadium het RABA bellen, kan ook. Voor al uw vloerbedeking, zullen we maar zeggen.